“Je moet niet elke vraag met een antwoord bederven”
Leonard van Wijk (1961) is een nieuwsgierig man. Hij houdt van vragen stellen: soms brutaal, vaak met humor, altijd met oprechte interesse. Van 2005 tot 2016 heeft hij gewerkt als geestelijk verzorger in de psychiatrie bij GGNet, een grote regionaal vertakte instelling in Oost-Gelderland en Apeldoorn. Daarbij had hij dagelijks individuele en groepsgesprekken met zorgvragers én zorgverleners. Tot begin 2020 heeft hij tevens gewerkt als teamcoach zelforganisatie bij GGNet, gedurende 4 jaar. Dit ging om het ondersteunen van teams bij het meer zelfsturend worden. Vanaf 2006 is hij na een interne training betrokken bij de implementatie en uitvoering van structureel Moreel Beraad binnen open en gesloten klinische afdelingen, en ambulante teams. Hij is zeer ervaren als gespreksleider bij een grote variatie aan groepen: mono- en multidisciplinair, van werkers op de vloer tot management.
Als kern-activiteit bij Delibera, traint hij gespreksleiders moreel beraad – zowel in company bij meestal zorginstellingen, als in een open landelijke training (zie hiernaast onder Training gespreksleider). Verder geeft hij regelmatig workshops ter kennismaking met moreel beraad, of op symposia om op een andere manier over het dag-thema na te denken. Ook met een grote zaal (soms tot 200, 300 mensen) is hij in staat een moreel beraad goed vorm te geven. Omgekeerd leidt hij ook ‘kleine gesprekken’, bijvoorbeeld als consulent voor het CCE (Centrum voor Consultatie en Expertise, verstandelijk gehandicaptenzorg): bij zorgsituaties die zeer zorgwekkend zijn, waarin de hulpverleners tegen hun grenzen aan lopen. Dan gaan hulpverleners samen met familie van cliënten rond de tafel om in een serie moreel beraden te zoeken naar de morele waarden die helderheid kunnen geven in de te maken keuzes.
Leonard onderhoudt een band met de Moreel beraadgroep van het VuMc (vakgroep Metamedica);
In 2010 volgde Leonard een aanvullende training in de socratische gespreksmethode.
Uitgangspunten bij zijn werk zijn:
- ethiek is vooral ethiek-in-praktijk, een zaak van de professionals zelf in hun dagelijks werk
- zorgethiek: mensen zijn kwetsbaar en afhankelijk van elkaar, bovendien in machtsongelijkheid
- levenskunst: de vraag wat goede zorg is, maakt deel uit van de grotere vraag naar: “Wat is een goed leven?” Als hulp- of dienstverlener kun je ook stilstaan bij de vraag: “Wie wil ik zijn als mens?”
- wat ons verbindt is van grote waarde: de veelkleurige Nederlandse samenleving snakt naar een niet-discussiërende vorm van gesprek, waarbij de wil om elkaar echt te begrijpen en de werkelijke aanvaarding van het anders-zijn en anders denken van de ander, kunnen bijdragen aan meer begrip, verbinding en misschien zelfs vriendschap; anders wordt het niks met dat woord ‘samen’ in ‘samenleving’…
- morele gelijkwaardigheid: mensen verschillen in kennis en macht, maar in een moreel beraad zijn we principieel gelijkwaardig; iedere stem is evenveel waard !
Leonard is aangesloten bij NEON: het netwerk ethiek-ondersteuning Nederland.
Zie de website www.hetneon.nl voor veel praktijkvoorbeelden van moreel beraad, maar ook andere vormen van ethiek-ondersteuning.
2 december 2015 leidde Leonard een moreel beraad in de Nieuwe Liefde Amsterdam, rond het vraagstuk “Neem ik een vluchteling in huis?” een avond met gasten en publiek. Bekijk/beluister het hele gesprek: